Siber Suçlarla Mücadele İçin Oluşturulan Birimler

Sanılanın aksine siber suçlar oldukça geniş bir alana sahiptir. İnternetin yaygınlaşması ile dijital dünyaya açılan kapılar her geçen gün biraz daha aralanmaktadır. Siber suçlarla mücadelede dijital dünyada güvende olmamızı sağlayan caydırıcı bir önlem ve siber suçluların yakalanması için oluşturulmuş birimlerin genel adıdır. Adli bilişim, siber suçlar soruşturma bürosu, bilişim suçları büro amirliği ve siber istihbarat daire başkanlığı siber suçlarla mücadele için oluşturulan birimlerin başında gelmektedir.

İçindekiler Tablosu

Siber Suç Nedir?

Herhangi bir bilişim sistemine yetkisiz / izinsiz bir şekilde müdahelede bulunmak. Sistemin işleyişini bozma, verileri yok etme, verileri izinsiz ele geçirme ya da özel hayatın gizliliğini ihlal etme amacıyla kötü niyetli olarak yapılacak her türlü eylem siber suç olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Siber suçlarla mücadele birimleri de bu suçları önlemek ve suçluların yakalanması için oluşturulmuş birimlerdir.

Siber Suçlarla Mücadele Kapsamındaki Suçlar

Siber suçlar; Suçun işleniş biçimi, mağdurun konumu veya meydana gelen zararın çeşidine göre değişmektedir. Ayrıca siber suçlarla mücadele kapsamındaki suçlar fail için öngörülen adli cezaların türü ve miktarına göre de değişiklik göstermektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal

Bilişim suçları konusunda en sık şikayet konusu olan suçlardandır. TCK 134 maddesinde düzenlenen özel hayatın gizliliğini ihlal suçu; Özel hayata ilişkin seslerin veya görüntülerin izinsiz bir şekilde ele geçirilmesidir. Ayrıca bu ses veya görüntülerin başka bir kayıt cihazı aracılığı ile kayıt edilmesi suçun daha ağır cezayı gerektiren hali olarak kabul edilmiştir.

Haberleşmenin Gizliliğini İhlal

Siber suçlarla mücadele kapsamındaki bir başka suç ise “haberleşme gizliliğini ihlal” suçudur. TCK 133 ve alt bentlerinde düzenlenmiştir. Fail için seçimlik hareketli bir suç olan haberleşme gizliliğini ihlal suçu;

Aleni olmayan konuşmaların tarafların herhangi birisinin rızası olmadan dinlenmesi veya ses kayıt cihazları ile kayıt altına alınması,
Kişinin katılmış olduğu bir söyleşiyi diğer konuşmacıların rızası dışında kayda alma,
Yukarıda belirtilen aleni olmayan konuşmaları ifşa etme,

Gibi fiiller haberleşmenin gizliliğini ihlal etme suçu olarak kabul edilmektedir.

Hırsızlık

Fazlaca bilinmese de hırsızlık suçu da bilişim sistemlerinin kullanılarak işlenmesi mümkündür. TCK 142/2-e maddesinde suç olarak tanımlanmıştır. Genellikle banka hesap bilgilerinin ele geçirilmesi ile işlenen suçlardandır. Ayrıca hırsızlık suçunun bilişim sistemleri kullanılarak işlenmesi suçun nitelikli ve daha ağır cezayı gerektiren hali olarak kabul edilmiştir.

Nitelikli Dolandırıcılık

Dolandırıcılık suçunun nitelikli hallerinin düzenlendiği TCK158/1-f maddesine göre suçun bilişim sistemlerinin aracı olarak işlenmesidir. Ayrıca bilişim sistemlerinin aracı kılınarak nitelikli dolandırıcılık suçu siber suçlarla mücadele kapsamında önemli üzerinde durulan suçlar arasındadır. Maddi zararın oldukça büyük olabilmesi durumları dikkate alınarak geciktirilmeden yetkili birimleri şikayet hakkının kullanılması zararın tazmini ve şüphelinin yakalanması için önemlidir.

Hakaret

TCK 125 maddesinde düzenlenen hakaret suçu bilişim sistemleri kullanılarak işlenmesi mümkün olan bir başka suç türüdür. Genellikle telefon ile sesli arama, SMS gönderme veya sosyal medya hesapları (facebook, twitter, instagram, whatsapp vs.) üzerinden işlenmektedir. Bu tür suçlar uygulamada zaman zaman siber zorbalık olarak da anılmaktadır.

Bilişim Sistemlerine Girme

Adli bilişim, siber suçlar büroları ve siber polislerin en fazla şikayet aldığı suçlardır. Daha çok “hack” olarak da anılmaktadır. Bilişim sistemlerine girme suçu da fail için seçimlik hareketli suçlardandır. Buna göre;

Bilişim sistemlerinin bir kısmına veya tamamına hukuka aykırı bir şeklide girilmesi ve kasıtlı olarak sistemde kalınmaya devam edilmesi,
Bilişim sistemlerine girmeden bu sistemler arasındaki veri akışının yine hukuka aykırı olarak dinlenmesi de suç olarak kabul edilmiştir.

Bunların dışında yukarıda belirtilen fiillerin herhangi birisin işlenmesine bağlı olarak sistemde veri kaybına neden olunması da suçtur Bu durum bilişim sistemlerine girme suçunun daha ağır cezayı gerektiren hali olarak düzenlenmiştir.

Bilişim Sistemlerini Engelleme, Bozma veya Verileri Yok Etme

Siber suçlarla mücadele kapsamında en çok şikayet alınan bir başka suç ise bilişim sistemlerini engelleme, bozma veya verileri yok etme fiilidir. Bu suçta diğer suçlar gibi seçimlik hareketli suçlardandır. Suçun işleniş biçimlerine göre fail için öngörülmüş seçimlik hareketler genel olarak aşağıdaki gibidir.

Bilişim sistemlerinin işleyişini engellemek ya da bozmak
Biliş sistemlerinin yok etmek, değiştirmek, erişilemez hale getirmek ya da verileri bozmak

Yasak Cihaz ve Programlar

Siber suçlarda mücadele konusunda suçlar daha çok teknik bilgi ve beceri gerektiren suçlardır. Bu tür suçlarda genellikle bir takım cihaz ve yazılımlar kullanılarak işlenmektedir. Dolayısıyla bu cihaz ve yazılımlar; Yasak cihaz ve programlar olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle bu cihazları ve programları bulundurmak suç olarak tanımlanmıştır.

Yukarıda belirtmiş olduğumuz suçların bir kısmı sadece bilişim sistemleri vasıtasıyla işlenebilirken, bir kısmı ana suçun daha ağır cezayı gerektiren halleri olarak düzenlenmiştir. İnternet kullanımının yaygınlaşması ve bilişim teknolojilerine bağımlılığın arttığı sürece bu suçlarda da artışın gözlemleneceği açıktır.

Siber Suçlarla Mücadele Birimleri

Nasıl ki; Siber suçların işlenebilmesi için bu konuda teknik bilgiye sahip olabilmek gerekli ise; Siber suçluların yakalanması, bu konudaki gerekli soruşturmaların yapılması ve gerektiğinde bu suçların önlenmesi için oluşturulan birimlerde görev alan kişilerinde bu alanda gerekli bilgiye sahip olmaları gerekmektedir.

Son yıllarda siber güvenliğin öneminin artması ile birlikte bu alanda personel yetiştirme adına eğitim ve öğretim veren bölümlerin sayısı da her geçen gün artmaktadır.

Adli Bilişim

Daha çok siber suçların tespit edilmesi, siber suçlar nedeniyle yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda elde edilen delillerin incelenmesinde adli bilişim personelleri görevlidirler. Ayrıca benzer suçlar nedeniyle toplanan dijital verilerin depolanması adli bilişim personellerinin görevleri arasındadır. Suçluların yakalanmasında fazlaca etkili bir görevleri bulunmasa da siber suçlarla mücadelede oldukça etkilidirler.

Bilişim Suçları Soruşturma Büroları

İş yoğunlukları dikkate alınarak birçok adliyede soruşturma büroları haricinde “bilişim suçları soruşturma büroları” oluşturulmuştur. Bağlı bulundukları yargı çevresinde işlenen siber suçların soruşturmasında görevlidirler. Bu bürolarda yeterince Cumhuriyet Savcısı görev yapmaktadır. Ayrıca bilişim suçları konusunda yapılacak olan şikayetler hakkında soruşturmalar bu bürolar tarafından yapılmaktadır.

Bilişim Suçları Büro Amirliği

Yargı birimlerinde suç türlerine ve uzmanlık alanına göre bürolar oluşturulduğu gibi her emniyet müdürlüğü bünyesinde de bilişim suçları büro amirliği bulunmaktadır. Siber suçlarla mücadelede etkili bir görevleri olan siber polisler genellikle bu bürolarda görev yapmaktadırlar. Ayrıca yukarıda belirtmiş olduğumuz bilişim suçları soruşturma büroları tarafından kendilerine gönderilen talimatları yerine getirmekle görevlidirler.

Siber İstihbarat Daire Başkanlığı

Her alanda olduğu gibi siber güvenlik alanında da istihbarat önemlidir. Bu nedenle “Milli İstihbarat Başkanlığı” bünyesinde ayrıca siber istihbarat daire başkanlığı kurulmuştur. Son yıllarda bu alanda elde etmiş oldukları istihbarat bilgilerine dayanarak önemli bilgiler elde etmişlerdir. Özellikle kamu kurumlarına yönelik gerçekleştirilmesi planlanan siber saldırıları önceden haber almışlardır. Ve bu şekilde suçun önlenmesi veya gerçekleşen siber saldırılarda faillerin tespitinde oldukça başarı göstermişlerdir. Bu nedenle siber istihbarat daire başkanlığı da siber suçlarla mücadele birimleri arasında sayılmaktadır.

Siber Suçlarla Mücadele ile Siber Suçlular Nasıl Bulunur?

Siber suçluların bulunabilmesi karşılaşılan zararın tazmini açısından önemlidir. Bu nedenle özellikle bu tür suçlara maruz kalan kişilerin vakit kaybetmeksizin en yakın kolluk kuvvetine veya C.Savcılığına müracaat etmeleri gerekmektedir. Bu bürolarda görevli ve daha çok siber polis olarak adlandırılan personeller tarafından IP takibi, GSM baz istasyonu takibi ve MAC adresleri yada GSM numaraları üzerinden tespit edilmeleri mümkündür. Günümüzde VPN kullanan hackerlerin yakalanamayacağı konusunda yanlış bir izlenim bulunmaktadır. Bu bürolardaki Siber polisler tarafından yapılan inceleme sonucunda siber suçlular VPN kullanmış olsa dahi çoğu zaman tespit edilmeleri mümkündür.

Siber Polis Nasıl Olunur?

Siber suçlarla mücadelede görevli personeller genel bir tabir ile daha çok siber polis olarak adlandırılmaktadırlar. Bu nedenle kısaca bu meslek kolu üzerinde durmak isteriz. Siber polis olabilmek için farklı alternatifler bulunmaktadır. Ancak öncelikle belirtmek isteriz ki siber güvenlik alanında yeterli bilgi ve beceriye sahip olmayan kişilerin siber polis olmaları mümkün değildir.

Bu nedenle bu alanda gerekli eğitim almak ve bunu belgelendirmek gerekmektedir. Ülkemizde siber polis alanında tam olarak oturmuş bir kadro bulunmamaktadır. Daha çok siber güvenlik alanında eğitim veren üniversitelerden mezun olunması şartı aranmaktadır. Bu bölümler sıralamak gerekirse;

Adli Bilişim
Siber Güvenlik Meslek Yüksekokulu (Siber Güvenlik Analistliği ve Operatörlüğü)
Bilgisayar Mühendisliği
Yazılım Mühendisliği
Bilişim Sistemleri Mühendisliği

Gibi bölümlerden mezun olarak ayrıca aranan diğer özel şartları sağlayarak siber polis olmak yolunda önemli bir adım atabilirsiniz.

Siber Polis Maaşları

Siber polisler ve siber suçlarla mücadele birimlerinde görev alan personeller genellikle kamu personeli statüsündedir. Bu nedenle almış oldukları maaş miktarına eğitim durumları ve kıdem durumları etki etmektedir. Yeni göreve başlamış olan bir siber polis maaşının ortalama 25.000 TL olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca eğitim ve kadro derecesine göre bu miktar zaman zaman 30.000 – 35.000 TL’Lere kadar çıkabilmektedir.