Kriptografi Nedir?

Kriptografi ilk çağlardan günümüze kadar gelmiş bir şifreleme tekniğidir. Teknolojinin hayatımıza tamamen yerleşmemiş olduğu yıllarda hatta asırlar önce dahi kullanılan bir tekniktir. Yerleşik hayata geçmekle beraber ilk toplumsal örgütlerde kurulmaya başlanmıştır. Bu toplumsal yapılar arasındaki gizli yazışmalarda kriptorafi yani şifreleme kullanılarak yapılmaktaydı. Özellikle soğuk savaş yıllarında oldukça yoğun bir şekilde kullanılmıştır.

Asırlar öncesinden günümüze kadar değişikliğe uğrayarak elen kriptografi tekniği günümüzde de hala kullanılmaktadır. Değişmeyen tek özelliği ise kullanım amacıdır. İlk kullanılmaya başlandığı yıllardan günümüze kadar bu tekniğin kullanılmasındaki temel amaç gizlilik ve dolayısıyla güvenliktir. Bu gün farkında olsak da olmasak da hemen hemen her gün bu tekniği bizde kullanıyoruz. Bunun dışında siber güvenlik alanında da kriptografinin ayrı önemi vardır.

İçindekiler Tablosu

Kriptografi Neden Kullanılır?

İlk kullanılmaya başlandığı zamanlardan beri temel amacı gizliliktir. Günümüzde de bu amacından tam olarak ayrıldığını söyleyemeyiz. Bunun haricinde bu gün gizlilik ile birlikte güvenlik içinde kullanılan bir şifreleme yöntemidir. Özellikle son yıllarda siber güvenlik alanında yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.

Siber güvenliğin temel amacının dijital sistemde kullanılan verilerin korunması olduğunu düşünürsek bu verilerin korunması için oluşturulan şifre ve parolaların da kriptorafi tekniği ile şifrelendiğini söyleyebiliriz. Kamu kurumlarında, finans sektörlerinde, internet sitelerinde, hatta şu anda elimizde bulunan cep telefonu veya bilgisayarlarda birçok alanda kullanılmaktadır. Hatta son yıllarda canlıların DNA profilinin çözümlenmesinde dahi bu yöntemden faydalanılmaktadır. Ancak temel amacı gizlilik ve güvenliktir.

Kriptografi Nasıl Çalışır?

Bu tür şifreleme tekniklerinin temelinde algoritma yatmaktadır. Şifreler, metinler veya veriler belirli bir algoritma kullanılarak şifrelenir. Bu algoritmaların çözülmesi oldukça zordur hatta bazı durumlarda çözülmesi imkansız algoritmalar dahi karşımıza çıkmaktadır. Siber güvenlik ve benzeri alanlarda meydana gelen gelişmeler doğrultusunda kriptografi de gelişmiştir. Önceleri sadece metinlerin şifrelenmesinde kullanılmakta iken bu gün resimlerin, seslerin hatta radyo dalgalarının dahi şifrelenmesinde kullanılan bir teknoloji haline gelmiştir.

Kriptografi Teknikleri

Önceleri sadece düz metinlerin parola şeklinde şifrelenmesi ile başlamıştır. Ancak gereksinimlerin ve teknolojinin değişmesi ile günümüze kadar birbirinden farklı kriptografi teknikleri geliştirilmiştir. Kullanılan teknoloji ve sistemlerin farklılığına göre kullanılan tekniklerde değişmektedir. Örneğin ses kayıtlarının şifrelenmesi ile yazılı belgelerin şifrelenmesinde ayrı teknikler kullanılmaktadır. En sık kullanılan ve etkili teknikler ise aşağıdaki gibidir.

Simetrik Şifreleme

Şifreleme teknikleri arasında en eski teknik simetrik şifreleme tekniğidir. Oldukça eski olmasına rağmen bu günde hala kullanılmaktadır. Özellikle wireles modemlerde kullanılan AES şifreleme tekniği simetrik şifrelemeye örnek olarak gösterilebilir. Şifrenin çözülebilmesi için daha önce oluşturulmuş olan anahtarın bilinmesi gerekmektedir.

Asimetrik Şifreleme

Kriptografi teknikleri arasında yer alan asimetrik şifreleme tekniği oldukça karmaşık bir yapıdadır. İçinde barındırmış olduğu algoritmalar ile bir çeşit açık anahtar oluşturulmaktadır. Bu anahtar herkesçe bilinmesine rağmen algoritmada bulanan ve açık anahtarın karşılığı konumundaki diğer anahtar gizli tutularak yapılan bir şifrelemedir.

Steganografi Tekniği

Sinemalara dahi konu olan bir başka şifreleme tekniği ise steganografi tekniğidir. Bu teknikte şifrelenmek istenen veri başkaca bir etken ile gizlenmektedir. Örneğin belirli bir ısıya ulaşmadığı takdirde gizliliğini koruyabilecek veriler gibi. Bu şifreleme tekniği her biraz ilkel olarak görünse de uzun yıllar oldukça sık kullanılmıştır. Ancak bu gün siber güvenlik alanında sık kullanıldığını söylemek mümkün değildir. Steganograi tekniğini daha iyi anlamanız için Davinci’nin Şifresi isimli filmi izlemenizi tavsiye ederiz.

Karma Teknik (Hashing)

Günümüzde daha çok web siteleri üyelik sistemlerinde kullanılmaktadır. Matematiksel birçok algoritmayı bünyesinde barındırması nedeniyle de karma teknik olarak adlandırılır. Belirli bir uzunluktaki verilerin sabit ve karma algoritmalar ile şifrelenmesi sonucu uygulanan kriptografi teknikleridir.

Kriptografi Nasıl Yapılır?

Yukarıda belirtmiş olduğumuz kriptografi tekniklerinin her birisinde ayrı bir algoritma sistemi kullanılır. Genel amaç gizlilik olduğu için asıl verinin yerine başka bir simge veya veri kullanılmaktadır. Örneğin birçoğumuzun bildiği Sezar şifrelemesinde simetrik şifreleme tekniği kullanılmıştır. Sezar alfabede kullanılan tüm harfleri belirli bir algoritma ile şifrelemiştir. Alfabemizin ilk harfi olan A harfi yerine D harfini kullanmıştır. Görüldüğü gibi asıl harfin yerine kendisinden sonra gelen 3 harfi kullanarak kendine bir algoritma oluşturmuştur. İlk olarak oldukça basit görünse de bu gün daha karmaşık algoritmalar kullanılmaktadır.

Kriptoanaliz

Kriptoanaliz çözülmesi oldukça zor olan ve kriptoloji teknikleri ile şifrelenmiş verilerin ve şifrelerin çözümü olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde daha çok antik dönemlerde; şifreli olarak yazılmış belgelerin çözümünde kullanılmaktadır.

Siber Güvenlikte Kriptorafi

Verilerin toplanması ve saklanması siber tehditleri de beraberinde getirmektedir. Ayrıca birçok şifreleme yöntemlerinde karşımıza çıkmaktadır. Siber güvenlik alanında en sık kullanım alanı ise; Dijital imza ve kimlik doğrulamadır. Bunan yanında dijital verilerimizin saklandığı her türlü disk ve belleklerde kriptografi kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Temel amacı gizlilik ve güvenliğin sağlanması olduğundan bu gün sızma testi uzmanlığı, siber güvenlik uzmanlığı, siber güvenlik analistliği ve operatörlüğü, adli bilişim, bilgisayar programcılığı, robotik kodlama gibi alanlarda ayrıca kriptorafi eğitimleri de verilmektedir.