Adli Bilişim

ADLİ BİLİŞİM

Dijitalleşmenin her geçen gün gelişerek yaygınlaşmasının karşısında yeni suç türlerinin de ortaya çıkmaktadır. Bunlardan en sık rastlanılanı ise siber suçlardır. Siber güvenlik hizmetleri ve siber güvenlik uzmanları sayesinde büyük ölçüde siber suçların önüne giçelebilmektedir. Siber suçlarla mücadelede adli bilişim oldukça önemli bir yere sahiptir. Özellikle elde edilen verilerin hukuki açıdan delillendirilmesinde adli bilişim etkin bir rol oynamaktadır. Bu nedenle adli bilişim, siber güvenlik ve hukuk bilimlerinin birbiri ile yakından ilgili olduğunu söylemek mümkündür.

İçindekiler Tablosu

Adli Bilişim Nedir?

Siber suçlarla mücadele kapsamında her türlü veri veya donanımın hukuki açıdan incelenerek yetkili makamlara rapor şeklinde sunulması adli bilişimin görev alanı içerisindedir. Günümüzde bir çok özel platform ve kurslarda adli bilişim uzmanı yetiştirmek amacı ile eğitimler verilmektedir. Ayrıca özellikle son yıllarda ülkemizde mevcut bir çok üniversitede de adli bilişim uzmanı alanında akademik düzeyde değimler de verilmeye başlanmıştır.

Bilişim Suçları

Dijital anlamda delil niteliği olabilecek bir çok veri adli bilişimin konusu olarak karşımıza çıkar. Ancak özellikle Türk Ceza Kanunu ve diğer özel yasalarda düzenlenmiş bilişim suçları alanında değerlendirilen fiiller nedeniyle adli bilişim uzmanlarına gereksinim duyulur.

Bilişim Sistemlerine Girme

En sık rastlanılan ve siber güvenlik hizmetleri ile yakından bağlantısı olan ilk bilişim suçudur. “Bilişim sistemlerine girme” suçudur. Türk Ceza Kanunumuzun 243. Maddesine göre; “Herhangi bir bilişim sisteminin bir kısmına veya tamamına hukuka aykırı bir şekilde (Kötü niyetli olarak) girerek orada kalmaya devam eden kişiler bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.

Ayrıca TCK 243/4 maddesinde hukuka aykırı olarak sisteme girmeden izlenmesi veya takibe alınması da suç olarak tanımlanmıştır. Failin bu seçimlik hareketi nedeniyle ise üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması mümkündür.

Bilişim Sistemlerini Engelleme, Verileri Yok Etme, Bozma veya Değiştirme

Adli bilişimin konusu olan ve sıkça rastlanan bir başka bilişim suçu ise TCK 244 ve devamı maddelerinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre;

Bilişim sistemlerinin işleyişini engellemek veya bozmak
Bilişim sistemlerindeki verileri değiştirmek, bozmak veya erişilemez hale getirmek

Siber güvenlik bir çok özel işletme ve kurumlarda önem arz eden bir konudur. Kamu kurum ve kuruluşlarında siber güvenlik ayrıca bir önem arz etmektedir. Bu nedenle bu gün bir çok kamu kurumunda adli bilişim uzmanı ve siber güvenlik uzmanı kadrolarına yer vermektedir.

Banka ve Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması

Kredi kartı ve banka kartlarının kullanımının yaygınlaşması da adli bilişim alanı ilgilendiren yeni suç tiplerinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Finans sektöründe özellikle bankacılık sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlar siber güvenlik alanında oldukça titiz davranarak kapsamlı önlemler almaktadırlar. Ancak buna rağmen siber suçların önüne geçilmesi tamamen önlenememektedir. TCK 245/1, TCK 245/2 ve TCK 245/3 maddelerinde düzenlenen filer adli bilişime konu olabilecek diğer siber suçlardandır.

Başkasına ait olan kredi kartını ya da banka kartını herhangi bir şekilde ele geçirerek kart sahibinin rızası dışında kullanılması halinde fail hakkında üç yıla kadar hapis cezası ile beş bin güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.

Banka veya Kredi Kartının Kopyalanması

Banka ya da kredi kartlarının kopyalanması TCK 245/2 maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre. “Sahte olarak üretilen kredi kartı veya banka kartının başkasına ait banka hesapları ile ilişkilendirmek. Ayrıca bu kartları üretmek, satmak veya kabul etmek durumlarında fail üç yıl ile yedi yıl arasında hapis ile on bine güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.
Yukarıda belirtilen şekillerde sahte olarak üretilen banka veya kredi kartını kullanarak kendisine veya bir başkasına yarar sağlayan kişi ise dört yıl ile sekiz yıl arasında hapis ve beş gün güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.

Yasak Cihaz veya Yasak Programlar

TCK 245/A bendinde yasak cihaz ve yasak programlar hakkında hükümlere yer verilmiştir. Herhangi bir bilgisayar programına veya bu cihaza ait olan şifre veya güvenlik kodunun elde edilmesi amacı ile cihaz veya program üreten, satan sevk eden veya kabul eden hatta depolayın kişiler bir yıl ile üç yıl arasında hapis cezası ile birlikte beş bine kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.

Bunların haricinde ayrıca özel hayatın gizliliği. Veya kişisel verilerin korunması kanununa aykırılık durumlarında da adli bilişimler alanında adli bilişim uzmanlarına gereksinim duyulmaktadır. Belirtmiş olduğumuz tüm bu durumların ortak özelliği ise siber güvenlik açıkları nedeniyle meydana gelmiş olmasıdır. Bu nedenle kişi ve kurumlar siber güvenlik alanında gerekli önlemleri titizlikle almaları gerekmektedir.

Adli Bilişim Uzmanı Kimler Olabilir?

Siber güvenlik alanındaki bir çok faaliyette de adli bilişimin konusu olabilmektedir. Görüldüğü üzere tüm bu işlemler teorik ve pratik bilgi gereksinimin duyulduğu işlemlerdir. Siber güvenlik ve bilişim alanında gerekli eğitimleri almak bu konuda uzman olabilmeni temel şartıdır. Üniversitelerin lisans düzeyinde eğitim veren, bilgisayar, bilgisayar programcılığı; Veya adli bilişim uzmanlığı gibi bölümlerden mezun olunmasına müteakip bu alanda gerekli tecrübeye sahip olmak gerekmektedir.

Adli Bilişim Müdehdisliği

Bilişim veya bilgisayar ve programlama/kodlama odaklı bir çok üniversite bölümlerinden mezun olmak adli bilişim uzmanı olabilmenin önünü açmaktadır. Ancak sadece siber güvenlik veya adli bilişim konusunda eğitim veren üniversitelerin yeterli olduğunu söylemek pek mümkün değildir. Ülkemizde bir çok üniversite bulunmasına rağmen adli bilişim mühendisliği bölümü sadece Fırat Üniversite bünyesinde bulunmaktadır. 2022 – 2023 yılında eğitim öğretime başlayan bölümlerin sayısında önümüzdeki yıllarda bir artış gözlemleneceği tahmin edilmektedir. Bunun yanında bilişim alanında eğitim veren üniversiteler ülkemizde oldukça fazladır. Bu akademik eğitimlerde adli bilişimler konusunda da eğitimler verilmektedir. Ankara Gazi Üniversitesi Bilişim Enstütisinde yüksek lisans alanında bu konuda eğitimler verilmektedir.