Dijital Ayak İzi

Bilişim sektöründe meydana gelen gelişmeler dijital dünyanın kapılarını her geçen gün biraz daha aralamaktadır. Yıllar önce saatler, günler, hatta aylar içerisinde yaptığımız işlemleri bu gün dakikalar veya saniyeler içerisinde yapabilmektedir. Bilişim alanındaki bu gelişmeler hayatımızı bu derece kolaylaştırmasına rağmen bir çok riski de beraberinde getirmektedir. Bunlardan en önemlisi de siber risklerdir. Bilişim sektöründeki gelişmeler beraberinde siber güvenlik alanında da gelişmeleri meydana geçirmektedir. Ancak bu gelişmelere rağmen siber risklerin tamamen önlenmesi mümkün değildir. Bu risklerden birisini de dijital ayak izi oluşturmaktadır. Elbette ki sadece siber risk oluşturmamaktadır. Bunun yanında özellikle siber suçluların tespit edilmesinde bilişim uzmanları tarafından sıklıkla dijital ayak izlerinden faydalanılmaktadır.

İçindekiler Tablosu

Dijital Ayak İzi Nedir?

Özellikle son birkaç yıl içerisinde yapmış olduğumuz penetrasyon testi ve sızma testlerinde dijital ayak izi kaynaklı bir çok zafiyete ve sistem açıklıklarına rastlamaktayız. Bu nedenle siber güvenlik uzmanı olarak dijital dünyada bırakmış olduğumuz bu izler hakkında dijital ayak izi nedir? Konusunda sizleri bilgilendirme gereği duyduk.

Mobil uygulama, web uygulama, web siteleri veya göndermiş olduğumuz her türlü elektronik iletilerde dijital ayak izine rastlamamız mümkündür. Bu nitelikleri göz önüne alındığın zaman zaman dijital gölge veya elektronik ayak izi olarak da anılmaktadır. Kişisel veri anlamında dijital ayak izleri oldukça önemli bir yere sahiptir. İleride vereceğimiz dijital ayak izleri örnekleri ile dijital ayak izi nedir? Sorusu daha anlaşılabilir olacaktır. Her iki durumda da siber risk unsuru taşımasına rağmen dijital gölgeler pasif dijital ayak izleri ve aktif dijital ayak izleri olarak iki farklı türde incelenmektedir.

Pasif Dijital Ayak İzleri

Genellikle kullanıcının herhangi bir onayı ve bilgisi olmadan toplanan veriler pasif dijital ayak izleri kategorisindedir. Bunlar kullanıcının Ip adresi, ziyaret etmiş olduğu web siteleri veya reklam tercihleri olabilmektedir. Bu gün özellikle sosyal medya aracılığı ile yapmış olduğumuz paylaşımlar, beğeniler, hatta yorumlar kullanılarak dijital ayak izlerimizden tercihlerimiz hakkında bir görüşe varılması mümkündür. Siber güvenlik alanında pasif dijital ayak izleri; Aktif dijital ayak izlerine nazaran daha az siber risk oluşturmaktadır. Ancak yine de bu şekilde dijital dünyada belirli ölçüde de olsa ayak izlerimizin takip edildiğini bilmenizde fayda vardır.

Aktif Dijital Ayak İzleri

Dijital ayak izleri nedir? Denildiği zaman öncelikle aktif dijital ayak izleri akıllara gelmektedir. İlk defa giriş yapmış olduğumuz bir web sitesinde büyük olasılıkla “çerezler” konusunda bir uyarı alırız. Esasen bu uyarı web sitesinin bizlere dijital ayak izlerimizi izlediğinin bir göstergesidir. Genellikle bu tür işlemlere onay verdiğimizden daha çok aktif dijital ayak izleri kategorisindedir. Web sitesi veya mobil uygulamalarda kendi rızamız ile girmiş olduğumuz her türlü bilgi aktif dijital ayak izleri olarak kabul edilmektedir.

Dijital Ayak İzleri Örnekleri

Arama motorlarındaki arama tercihleriniz
Sosyal medya hesaplarındaki paylaşım, beğeni veya yorumlarınız
E-ticaret sitelerindeki alışveriş tercihleriniz
Haber sitelerindeki ilgi alanlarınız
Sıklıkla ziyaret ettiğiniz web siteleri
E-posta bilgileri ile üye olunan uygulamalar

Görüldüğü gibi bir çok alanda dijital ayak izimiz bulunmaktadır. Örneğin yeni bir kol saati almayı planladığımızda muhtemelen arama motorlarında “kol saati” konusunda araştırma yapacağız. Bu şekilde sistemin bizim bir kol saatine ihtiyacımız olduğunu anlaması fazla bir zaman almayacaktır. Bunun üzerine reklam uygulaması olan herhangi bir web siteye girdiğimizde muhtemelen reklam tercihleri kol saati üzerine şekillenecektir. Bunun sebebi az önce bırakmış olduğumuz dijital ayak izidir. Bu şekilde dijital ayak izi örneklerinin çoğaltılması mümkündür.

Dijital Ayak İzi Neden Önemlidir?

Yukarıda dijital ayak izi nedir? Veya dijital ayak izleri örnekleri ile belirttiğimiz şekilde algılanması halinde kısmen masum bir uygulama gibi görünse de sanıldığının aksine kötüye kullanılması halinde oldukça tehlikeli olabilmektedirler. Dijital ayak izlerinin öneminin anlaşılabilmesi için öncelikle bu tür verilerin uzun süre hatta hiçbir şekilde sistemden silinmediğini belirtmekte fayda vardır. Günümüzde bir çok siber saldırı sırasında dijital ayak izlerinden faydalanılmaktadır. Örneğin bu şekilde ele geçirilen kimlik bilgilerinin kötü amaçla kullanılması mümkündür.

Dijital Ayak İzi Nerelerde Kullanılır?

Genellikle kişiler verilerden oluşan dijital ayak izleri bir alanda kullanılabilmektedir. Ancak günümüzde sık olarak kimlik hırsızlığında kullanılmaktadır. Bunun yanında dolandırıcılık veya özel hayatın gizliliği gibi ayrıca suç olarak tanımlanmış eylemlerde de dijital ayak izlerine rastlamak mümkündür. Ayrıca bu gün bir çok kurumsal şirket işe alım süreçlerinde başvuru sahibi hakkında yeterli bilgi sahibi olabilmek adına dijital ayak izlerini kullanmaktadır.

Dijital Ayak İzi Silinebilir Mi?

Bir çok alanda dijital ayak izlerimizin tamamen silinmesi mümkün değildir. Bu ayak izlerinin güncellenmesi mümkün olabilmektedir. Ancak herhangi bir dijital platformda bırakmış olduğumuz bu izler zamanla kullanımdaki değişikliklere göre kendisini güncellemektedir. Ancak uzun bir süre hatta bu dijital platforma ait tüm veri tabanı tamamen imha edilene kadar dijital ayak izlerinin silinmesi mümkün değildir.

Dijital Ayak İzi Bırakmamak İçin Ne Yapmalıyız?

Siber güvenlik uzmanı ve sızma testi uzmanı olarak öncelikle dijital ayak izi bırakmamanın mümkün olmadığını söylemek isteriz. Bunun için öncelikle tüm dijital ürünleri hayatımızdan çıkartmamız gerekebilmektedir. Takdir edeceğiniz gibi teknoloji çağında bulunduğumuz bu dönemde bunu gerçekleştirmek oldukça zordur. Bunun yerine dijital ayak izlerinin en aza indirilmesi önerilmektedir. Bunun için;

Dijital ayak izleri aynı zamanda siber risk oluşturması nedeniyle güvenilir siteler haricinde üyelik oluşturmayınız
Özellikle sosyal medya platformlarında gizlilik ayarlarınızı gözden geçirerek bu konuda gerekli ayarları yapınız. Paylaşım, yorum veya beğenileri sadece güvenliğinden emin olduğunuz arkadaşların görebileceği şekilde ayarlayınız.
Güvenliğinden tam olarak emin olmadığınız web siteleri veya e-ticaret sitelerinde banka bilgileri veya kredi kartı bilgilerinizi kullanmayanız.
Üye olduğunuz platformlar veya forum gibi web sitelerinde şifre kombinasyonuna uygun ve farklı şifreler kullanınız.